روان شناسی اضطراب

برای دانلود مقدمه و فهرست بر روی روان شناسی اضطراب کلیک کنید.

خلق نبینی همه خفته زعلم

                                عدل نهان گشته و فاش اضطراب

(ناصرخسرو)

از قدمش چون فلک رقص­ کنان شد زمین
همچو ستاره به صبح خانه گرفت اضطراب

 (خاقانی)

دشمنان ملک تو زین خیمه سیماب سنگ

                                همچو بر آئینه سیما بند اندر اضطراب

 (سوزنی)

ای شده بدخواه تو مضطرب اضطراب

                                همچو بداندیش تو ممتحن امتحان

 (خاقانی)

شاخ گل از اضطراب بلبل

                                یا آن همه خار در سر آورد

 (سعدی)

چنان کز آن لب خامش عتاب می­بارد

                                بآرمیدن ما اضطراب می­بارد

 (صائب)

اضطراب سختی از تمکین او داریم ما

                                موج سیلاب از رگ سنگ است در کهسار او

(تاثیر از آنندراج)

کنون کز مو به مویم اضطراب تازه می­ریزد

                                نسیمی گر وزد اوراق هم شیرازه می­ریزد

(طالب آملی از آنندراج)

روان­شناسان و روان­پزشکان، مفهوم «اضطراب» را مترادف با «دل­نگرانی»، «بیم[1]» و ناراحتی می­دانند. بی­تردید اضطراب، از ترس ریشه می­گیرد. این دو نوع هیجان یعنی «اضطراب» و «ترس»، با یکدیگر ارتباط دارند و شخص اغلب قبل از آن که دچار اضطراب شود، می­ترسد. اما مفهوم هر یک از آن­ها در جایگاه خود متفاوت می­باشند.

آنچه که شخص در مورد آن مضطراب است، به این دلیل می­باشد که قبلاً برای او رخ داده است. و لذا اکنون می­ترسد که مبادا مجدداً برایش اتفاق بیفتد.

اما ممکن است آدمی درباره عواملی نگران و مشوش باشد که هرگز برای او رخ نداده است. برای مثال؛ فردی از این که دوست و شریک صمیمی خود را از دست بدهد و یا شغل و جایگاه و مقام خود را از کف بدهد، یا دچار بیماری صعب­العلاجی شود یا در برابر فشار فقر و تنگدستی تاب نیاورد، دستخوش اضطراب می­گردد. در واقع «فرامن» موجبات نگرانی و احساس گناه را برای او تدارک می­بیند تا جایی که او را دچار ترس می­نماید و عملی را که فکر می­کند مستحق آن می­باشد مرتکب می­شود.

از آنجایی که روند پیشرفت علم و دانش فناوری بویژه در نیم قرن اخیر در تمامی عرصه­ های زندگی بشر با سرعت نجومی غیر قابل وصفی از نظر کمی و کیفی در حال گسترش و تعمیق است، اما بر عکس روند اخلاقیات، معنویات، الهیات و اعتقادات مذهبی و دینداری غالباً رو به تنزل و انحطاط و پریشانی و اختلالات روانی از جمله اضطراب، همچنان رو به افزایش می­باشد. بدیهی است تا زمانی که بشر به خویشتن خویش بازنگردد، یعنی به خودشناسی، خودسازی و خداشناسی رجوع پیدا نکند، بی­تردید در عرصه­ی این «قرن اضطراب»، مستهلک و مضمحل خواهد شد.

هنگامی که انسان مراحل خودشناسی، خودسازی و خداشناسی را عمیقاً طی کند و به خویشتن خویش بازگردد، بی­تردید و به طور قطع وارد مدار منظومه انرژی لایتناهی الهی قرار می­گیرد و با تمام وجود خویش به این آیه شریفه معتقد و مقید شده و دیگر هیچ استرس، اضطراب، پریشانی، بی قراری، افسردگی و یأس در تار و پود او نفوذ، رسوخ و تأثیر نخواهد کرد و بنابراین آرام جان می­گیرد:

اَلابِذِکراللهِ تَطمَئِنَ القُلُوب. مَن اَعرَضَ عَن ذِکری فَانَّ لَهُ مَعیشَتهً ضنکا.

«ای انسان­ها با ذکر خدا، دل­ها آرام می­گیرد. کسی که از خدا روی برگرداند زندگی برای او سخت می­شود».

[1] ) Apprehension.