هندوستان

 قدمت انسان در شبه قاره هند به دویست تا چهارصد هزار سال می‌رسد . نخستین تمدن بزرگ به معنای واقعی آن، تمدن حوزه رود سند با قدمت نزدیک به سه هزار سال است که به تمدن دره سند معروف است که وسیعترین گستره تمدنی زمان خود بوده و با تمدن شهر سوخته در ایران همزمان است و مراودات نزدیک داشته‌است . پس از ورود آریائی‌ها بین سالهای ۲۰۰۰ تا ۱۸۰۰ قبل از میلاد، هر دو از بین رفته‌اند.ورود آریائیها به هند در فرهنگ دین و ادبیات و سیستم اجتماعی این سرزمین نقش بسیار مهمی داشته‌است که از آن جمله می‌توان به شکل‌گیری سانسکریت اولیه، تدوین متون مقدس هندوئی و سیستم طبقاتی جامعه هند اشاره نمود.

    اولین امپراتوری در هند با حکومت شاهنشاهی موریا بین سالهای ۳۲۶ تا ۲۰۰ پیش از میلاد شکل گرفت. قدرتمندترین حاکم تاریخ هند تا قبل از گورکانیان، آشوکای بزرگ نام دارد که سومین شاه این سلسله‌است. وی در تمام جنبه‌های هنری و اجتماعی و سیستم اداری از هخامنشیان ایران الهام می‌گرفت. آثار بسیار مهم حجاری این دوره مانند پیکره چهار شیر (نماد ملی هند) بسیار تحت تأثیر حجاری تخت جمشید است.از سال ۳۲۷ تا ۳۲۶ پیش از میلاد اسکندر به هندوستان حمله می‌کند. دومین سلسله قدرتمند به نام امپراتوری گوپتا از سال ۳۲۰ تا ۵۵۰ میلادی در شمال هند حاکمیت داشته و پس از گوپتاها تا قرن سیزده میلادی حکومت‌های زیادی در شمال هند با درگیری، شکست و پیروزی یکی پس از دیگری بر روی کار آمدند. باتوجه به عدم قدرتمندی این حکومت‌ها، جنوب هند امنیت و آرامش بیشتری نسبت به شمال داشت و سرگرم تعامل و تجارت با اعراب مسلمان و منطقه جنوب آسیا بود و نقش مهمی در روابط خاور میانه با خاور دور ایفا می‌کرد.

    در دوره هخامنشی، قلمرو سلطنت داریوش کبیر تا پنجاب گسترش یافت و صنعت‌گران، پیشه وران و بازرگانان از هند به ایران و بالعکس رفت‌وآمد داشتند. و حتی در برخی از جنگ‌های میان ایران ویونان باستان لشکریان هندی بخشی از سپاه هخامنشی را تشکیل می‌دادند. در دوره اشکانیان نیز، مهرداد اول نواحی پنجاب را ضمیمه قلمرو پادشاهی خود کرد.

     اسکندر بین سال‌های ۳۲۷ تا ۳۲۶ پیش از میلاد به هندوستان حمله کرد ولی ناکام ماند. اولین دوران امپراتوری هند با حکومت سلسله موریا بین سالهای ۳۲۶ تا ۲۰۰ قبل از میلاد شکل گرفت. قدرتمندترین حاکم تاریخ هند تا قبل از گورکانیان، آشوکای بزرگ نام دارد که سومین شاه این سلسله‌است. وی در تمام جنبه‌های هنری و اجتماعی و سیستم اداری از هخامنشیان ایران الهام گرفت. آثار بسیار مهم حجاری این دوره مانند پیکره چهار شیر (نماد ملی هند) بسیار تحت تاثیر حجاری تخت جمشید است. نخستین تماس اسلام با آسیای جنوبی، سال هفتصد و یازده میلادی است که مسلمانان تا کناره رود سند که هم اکنون در پاکستان است پیش آمدند. اما فتح هندوستان و نفوذ گستره اسلام در آن سرزمین در دوره غزنویان آغاز شد.

     دوره استعمار انگلستان در هند حدود یک قرن ونیم از ۱۸۰۰ تا ۱۹۴۷ میلادی طول کشید. نفوذ و تسلط انگلستان در دو مرحله جلوه‌گر شد نخست از طریق تلاش کمپانی هند شرقی در به دست آوردن اجازه فعالیت‌های بازرگانی و اخذ امتیازات از حکمرانان محلی یا مرکزی که به تصرف سرزمین هند بجز پنجاب،سند و کشمیر و سقوط گورکانیان انجامید و سپس جایگزین شدن دولت انگلستان و اعلام انضمام رسمی هندوستان به مستعمرات و متصرفات بریتانیا.

    در سال ۱۸۷۷ ملکه ویکتوریا امپراتور بریتانیا به هند رفت . در آن دوران نماینده مخصوص ملکه که از طرف حکومت بریتانیا تعیین می‌شد، بر هند فرمانروایی می‌کرد، به تدریج عده‌ای از رهبران هندی در سال ۱۸۸۴ دستجات و سازمانهای ملی را تشکیل دادند که هدف اصلی آنان رسیدن به استقلال تام بود. در سالهای ۱۹۰۶ تا ۱۹۱۵، دولت بریتانیا ناچار شد که اداره  بعضی از امور کشور را به مردم هند واگذار نماید.

در سال ۱۹۳۰ میلادی در این هنگام بود که رهبر بزرگ جنبش استقلال هند، ماهاتما گاندی ، علیه  اتثمار و استبداد بریتانیا قیام کرد و به مبارزه پرداخت، اگرچه «گاندی» با یارانش چند مرتبه زندانی شد ولی باز به مبارزات خود ادامه داد تا در سال ۱۹۳۰ تا ۱۹۳۳ دولت بریتانیا زعمای هند را به کنفرانس میزگرد دعوت نمود، لکن از مذاکرات آن کنفرانس نتیجه به دست نیامد. سرانجام در ۱۹۴۵، بریتانیای خسته از جنگ، اجتناب‏ناپذیری استقلال هند را پذیرفت.

      با این‏حال، اختلاف دینی موجب تقسیم این شبه‏قاره در ۱۹۴۷ به دو قسمت هند با اکثریت هندو -‏ تحت حکومت جواهر لعل ( پاندیت ) نهرو (۱۸۸۹ تا ۱۹۶۴ ) از حزب کنگره -‏ و پاکستان اسلامی ( شامل بنگلادش کنونی ) -‏ تحت حکومت محمدعلی جناح ( ۱۸۷۶ تا ۱۹۴۸ ) از اتحادیه اسلامی -‏ شد. بیش از ۷۰ میلیون هندو و مسلمان آواره شدند و از سرحدات جدید عبور کردند و هزاران نفر طی درگیریهای محلی کشته شدند. اختلاف در مورد مرزها باقی ماند. جنگ بین هند و پاکستان در سالهای ۱۹۴۷ تا ۱۹۴۹، ۱۹۶۵ ( برسر کشمیر ) و ۱۹۷۱ -‏ زمانی که بنگلادش با کمک هند از پاکستان مستقل شد -‏ درگرفت. کشمیر به واسطه خط آتش‏بس هنوز دو تکه است.

    هند تحت نخست‏وزیری ( ۱۹۶۶ تا ۱۹۷۷ و ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۴ ) دختر وی ایندیرا گاندی ( ۱۹۱۷ تا ۱۹۸۴ ) به حفظ مقام خود به عنوان قدرت بانفوذ منطقه ادامه داد. در ۱۹۸۴، خانم گاندی دستور حمله به معبد طلایی آمریتسار را صادر کرد. این محل از معابد مقدس سیکهاست که تندروها آن را به زرادخانه مبدل کرده بودند. در همان سال خانم گاندی به دست محافظ سیک خود ترور شد. پسرش راجیو گاندی درمقام نخست‏وزیر ( ۱۹۸۴ تا ۱۹۸۹ ) جانشین وی گشت. وی طی مبارزات انتخاباتی ۱۹۹۱ ترور شد. تنش و خشونت بین هندوها و مسلمانان از زمان مبارزه برای ساخت معبدی هندو در زمین یک مسجد در شهر مقدس آیودیا افزایش یافته است. تخریب این مسجد به دست هندوهای بنیادگرا در ۱۹۹۲ منجر به بی‏نظمی فراوان شد.

          هند دارای تاریخ و فرهنگ بسیار کهن و پرباری است که به ۳۰۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد. هند سرزمین نژادها، زبان‌ها، آیین‌ها، و فرهنگ‌های فراوان و گوناگون می‌باشد. در هند صدها زبان و هزاران گویش و لهجه وجود دارد. علاوه بر دو زبان هندی و انگلیسی که در قانون اساسی این کشور زبان رسمی اعلام شده‌است، ۲۲ زبان دیگر در یک یا چند ایالت موقعیت زبان رسمی را دارند.  طی ۸۰۰ سال تسلط ایرانیان و ترکان فارسی‌زبان بر هند، این کشور از فرهنگ ایران و زبان فارسی تأثیر بسیاری پذیرفته‌است. زبان فارسی در دوره غزنویان به هند راه یافت و با فرمانروایی دودمان گورکانیان هند زبان رسمی شد. زبان فارسی هند شاعران بزرگی همچون بیدل دهلوی، و امیر خسرو دهلوی و دستگاه شعری سبک هندی را در خود پروراند. زبان فارسی تأثیر فراوانی بر زبان‌های هند به‌ویژه زبان اردوگذاشته‌است. زبان فارسی پیش از آنکه هند مستعمره انگلستان شود (سده ۱۹ میلادی)، دومین زبان رسمی این کشور و زبان فرهنگی و علمی به‌شمار می‌رفت.

   هند، بخش بزرگ جنوب آسیا و شبه قاره هند را به خود اختصاص داده‌است. کشورهند در جنوب آسیا است که پایتخت آن دهلی نو می‌باشد. هند از شمال غربی با پاکستان؛ از شمال با چین، بوتان، نپال و تبت؛ و از شمال شرقی با برمه و بنگلادش همسایه‌است. همچنین هند از باختر با دریای عرب، از خاور با خلیج بنگال، و از جنوب نیز با اقیانوس هند مرز آبی دارد. وسعت سرزمین هند ۳٬۴۰۲٬۸۷۳ کیلومتر مربع (هفتم در جهان و ۲ برابر ایران) است. بیشتر سرزمین هند پست و هموار است.  جمعیت هند ۱٬۲۲۰٬۰۰۰٬۰۰۰ نفر است که دومین کشور پر جمعیت دنیا پس از چین به‌شمار می‌آید.