پادشاهی اردن هاشمی

به نام خدا

مقدمه :

پادشاهی اُردُن هاشمی در غرب آسیاست که در شرق رود اردن قرار دارد. پایتخت اردن شهر اَمّان است. جمعیت این کشور حدود 10 میلیون نفر است و ۹۸ درصد مردم آن عرب هستند. نوع حکومت آن پادشاهی مشروطه و پادشاه کنونی آن ملک عبدالله دوم است. واحد پول اردن دینار اردن است.

اردن کشوری است در خاورمیانه که از شمال با سوریه، از شمال شرقی با عراق، و از شرق و جنوب با عربستان سعودی و از غرب با کرانه باختری و رود اردن و رژیم اشغالگر اسرائیل همسایه‌است، که مجموع خطوط مرزی اردن با این کشورها به ۱۶۱۹ کیلومتر می‌رسد. اردن از جنوب به خلیج عقبه مماس است و از آن رو حدود ۲۶ کیلومتر نیز مرز آبی دارد؛ و این در میان کشورهای عربی کمترین مرز آبی به‌شمار می‌رود.

مساحت اردن به‌طور عمده از صحراهای خشک و بایر تشکیل شده‌است. اما در بخش‌های باختری ارتفاعاتی نیز وجود دارد. در نوار مرز غربی اردن، رود اردن جاری است که این کشور را از رژیم اشغالگر اسرائیل جدا می‌کند. بلندترین نقطه اردن، قله جبل رم (۱۷۳۴ متر) است و پست‌ترین نقطه آن دریای مرده (بحر المیت) است. سرزمین اردن کنونی را بخشی از گهواره تمدن بشریت دانسته‌اند.

شهرهای عمده اردن ، امان (پایتخت) در شمال باختری و شهرهای اربد و الزرقا در شمال هستند از آنجا که   بخش بزرگی از اردن صحراست آب و هوای آن نیز خشک و بیابانی است. این در حالی است که نواحی باختری کشور در طول سال، (از نوامبر تا آوریل) شاهد بارش نسبی است.

در قرن شانزدهم، این منطقه به تصرف امپراتوری عثمانی درآمد. در 1920 ، بریتانیا ، منطقه شرق رود اردن  ماوراء اردن را به صورت بخشی از فلسطین در تملک خود در آورد .کشور کنونی اردن در سال ۱۹۲۱ تأسیس گشت و در سال ۱۹۲۲ به عنوان یک تحت‌الحمایه بریتانیا به رسمیت شناخته شد .

در پایان جنگ جهانی اول پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی، جامعه ملل ،  کشور سوریه را که تحت قیمومیت فرانسه و فلسطین بود را تحت قیمومیت انگلیس تشکیل داد. ۸۰ درصد از منطقه فلسطین تحت قیمومیت انگلیس در ناحیه خاور رود اردن یا «فرا-اُردن» واقع شده بود. در سال ۱۹۲۱، بریتانیا کنترل نیمه‌خودگردان فرااردن را به خاندان هاشمی که در جنگ داخلی برای کنترل مکه و مدینه از خاندان سعود شکست خورده بودند واگذار کرد. اردن در سال ۱۹۴۶ به استقلال رسید.

    سیاست ملک عبدالله در دوران پادشاهی – اقتصاد اردن پس از به قدرت رسیدن ملک عبدالله پیشرفت کرده‌است و گفته می‌شود وی میزان سرمایه‌گذاری خارجی در اردن را افزایش داده و در جلسات بخش‌های دولتی و خصوصی شرکت کرده و بنیان منطقه آزاد تجاری عقبه را بنا نهاده‌است.

  روابط سیاسی جمهوری اسلامی ایران با پادشاهی اردن هاشمی پس از انقلاب اسلامی  – پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، دولت اردن، جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت. ملک حسین در اسفند 1357 طی پیامی، پیروزی انقلاب اسلامی ایران را به بنیان گذار جمهوری اسلامی ایران تبریک گفت. اولین هیأت ایرانی بعد از انقلاب برای شرکت در کنفرانس اسرا در تیرماه 1358 به اردن عزیمت نمود و به موجب قطعنامه ای که در پایان کنفرانس انتشار یافت قرار گردید یک هیأت 8 نفره به ریاست کامل الشریف، وزیر اوقاف اردن و سخن گوی رسمی کنفرانس مذکور به حضور امام خمینی رحمت الله علیه برسند.

دولت اردن اگرچه ظاهراً خشنودی خود را از انقلاب اسلامی اعلام داشت‌، لیکن در واقع از صدور انقلاب اسلامی و احتمال گسترش آن نگران بود. در آذر 1359 حافظ اسد، اردن را به حمایت از گروه بنیادگرای اخوان المسلمین برای براندازی رژیم سوریه متهم کرد و صف‌آرایی نظامی دو کشور در مرزهای مشترک‌، تیرگی روابط را تا حد برخورد مسلحانه پیش برد. روابط حسنه جمهوری اسلامی ایران با سوریه‌، تیرگی روابط اردن و سوریه و روی آوردن اردن به سوی عراق‌، از عواملی بود که به دنبال شروع جنگ تحمیلی‌، قطع روابط دو کشور ایران و اردن را به دنبال داشت‌.

بعد از کنفرانس سران کشورهای عربی در بغداد و تونس‌، روابط بین عراق و اردن روز به روز نزدیکتر و عمیقتر شد و صراحتاً ملک حسین به نفع عراق و علیه ایران موضع‌گیری کرد و با کمک‌های سیاسی‌، اقتصادی و نظامی فراوان‌، حمایت خود را از عراق تداوم بخشید. در طول جنگ هشت ساله بین ایران و عراق‌، تنها سیستم حمل و نقل به عراق از طریق اردن صورت می‌گرفت‌. در این چارچوب‌، شبکه حمل و نقل وسیعی بین دو کشور ایجاد گردید و بندر عقبه برای حمل و نقل سلاح و تجهیزات نظامی سبک و سنگین در اختیار عراق قرار گرفت‌. به علاوه دولت اردن نیروهای نظامی خود را نیز برای سرکوبی مردم مسلمان عراق و شرکت در جنگ علیه ایران‌، به عراق گسیل داشت. و ملک حسین نیز در نطقی گفت که اگر ضرورت ایجاب کند نیروهای بیشتری را به عراق اعزام خواهد کرد.پس از شروع جنگ تحمیلی صدام علیه ایران ، به علت حمایت علنی اردن از عراق در جنگ در سال 1359 روابط دو کشور قطع رابطه کرد.

موضعگیری مقامات اردنی در خصوص مسائل و تحولات جمهوری اسلامی ایران با در نظر گرفتن روابط دوستانه این کشور با غرب تا کنون در مجموع مثبت و قابل قبول بوده است. این کشور معمولا به قطعنامه های وضعیت حقوق بشر در ایران رای ممتنع داده است. پادشاه اردن همواره با استفاده از گزینه نظامی برای پرونده هسته ای کشورمان مخالفت کرده و از حق ایران برای داشتن فناوری صلح آمیز هسته ای دفاع کرده است. ایران نیز در رای گیریها در مجامع بین المللی بارها به کاندیدای اردن رای داده است مانند شورای سازمان انرژی اتمی و انتخاب معاونت فیفا .

…، اینک کتابی را که تحت عنوان «  پادشاهی اردن هاشمی  » پیش رو دارید ، مولف تلاش خود را در حد مقتضی برای تدوین اجمالی آن در 9 فصل بکار برده است تا این اثر به نحو مطلوب به زیور طبع آراسته شود تا مورد استفاده علاقه مندان برای آشنایی با این کشور،  قرار گیرد .  با سپاس و احترام-احمد علامه فلسفی

فهرست عناوین کتاب

مقدمه ……………………………………………………………………………………………………..3

فصل اول –جغرافیا……………………………………………………………………………………11

فصل دوم-تاریخ………………………………………………………………………………………13

فصل سوم – فرهنگ………………………………………………………………………………..19

فصل چهارم- اوضاع اقتصادی…………………………………………………………………. 25

فصل پنجم -ساختار سیاسی و حکومتی …………………………………………………..29

فصل ششم – سیاست روابط خارجی  ………………………………………………………..41

فصل هفتم  – روابط ایران با پادشاهی اردن هاشمی، قبل از انقلاب اسلامی….57

فصل هشتم – روابط جمهوری اسلامی ایران با پادشاهی اردن هاشمی………….59

فصل نهم – جاذبه های گردشگری ، کاخ ها وموزه ها…………………………………..73

پادشاهی اردن در یک نگاه  :

پایتخت            اَمّان ………………………………بزرگترین شهر امان

زبان رسمی………………………………….   عربی

نوع حکومت………………………………… پادشاهی مشروطه

پادشاه …………………………………………. عبدالله دوم

نخست وزیر…………………………………. عبدالله نسوز

استقلال از سلطه استعمار بریتانیا……  ۲۵ مه ۱۹۴۶

مساحت………………………………………….. 92،000 کیلومتر مربع

 جمعیت…………………………………………. 10,000,000نفر

واحد پول……………………………………….. دینار اردن (JOD)